Η ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΒΟΜΒΑ ΤΗΣ ΑΝΑΛΓΗΣΙΑΣ

Του Τάσου Πολιτίδη

Αυτοί που βρίσκονται ψηλά
Θεωρούνε ταπεινό
Να μιλάς για το φαΐ
Ο λόγος; Έχουνε κι όλας φάει
(απόσπασμα απο: Γερμανικό εγχειρίδιο πολέμου-Μπέρτολτ Μπρεχτ)

Πολλά δημοσιεύματα τους τελευταίους μήνες επισημαίνουν με πηχυαίους τίτλους την απαράδεκτη κατάσταση που επικρατεί στις εργατικές κατοικίες στην βόρεια είσοδο της πόλης.
Τα κτίρια εγκαταλειμμένα εδώ και χρόνια καταρρέουν σιωπηλά στοιχειώνοντας την ιστορία της πάλαι ποτέ κραταιάς Πτολεμαΐδας. Μαζί με τα κτίρια καταρρέει και η Εορδαία, ανήμπορη να αναπλάσει τον κοινωνικό και οικονομικό ιστό της που έχει διαρραγεί. Καταρρέει επίσης ένα ολοκληρωμένο οικονομικό σύστημα που είχε τόσα χρόνια στηριχτεί επάνω στις δραστηριότητες της ΔΕΗ, ενώ το ιστορικό της τέλος προσυπογράφεται από τις οικονομικές ελίτ που έχουν περάσει ήδη τις πύλες του δικού τους μνημονιακού παραδείσου.  Με τον μεσαίο κοινωνικό κορμό να οδηγείται στην εξόντωση και την κοινωνία στην απελπισία, περνάμε σε μία άλλη ιστορική εποχή με ένα παραγωγικό μοντέλο που δεν μπόρεσε να βρει ταυτότητα και προορισμό, με μισθωτούς που πλέον δεν μπορούν να στηρίξουν τίποτε πέρα από την επιβίωσή τους και την άλλοτε έντονη εμπορική κίνηση της περιοχής να σβήνει. Όμως η προσοχή μας είναι στραμμένη στα ερείπια και σε μερικούς δυστυχισμένους ανθρώπους που ξαφνικά έγιναν δημόσιος κίνδυνος χωρίς να προκαλέσουν, χωρίς να κάνουν θέμα ούτε την ύπαρξη τους. Η ΔΕΗ πριν 12 περίπου χρόνια αρνήθηκε να παραλάβει τα κτίρια λόγο κακοτεχνιών (ένα συχνό εθνικό σύμπτωμα) και αυτά είναι στη διαχείριση του ΟΑΕΔ στον οποίο μεταφέρθηκαν και όλες οι δραστηριότητες του ΟΕΕ και ΟΕΚ που έχουν κλείσει. Τόσα χρόνια αυτά τα κτίρια ήταν ¨αόρατα¨ και δεν ενόχλησαν κανέναν, σήμερα όμως έγιναν επικίνδυνα επειδή βρήκαν σε αυτά φιλοξενία μερικές οικογένειες.  Τα ίδια κτίρια που με περισσή ανευθυνότητα δεν τα διεκδικήσαμε σαν τοπική κοινωνία και επιτρέψαμε να καταστραφούν, χωρίς να αποδώσουμε ευθύνες, χωρίς να αναλογιστούμε ότι αυτά, δεν αφηγούνται μόνο την τοπική ιστορία αλλά είναι και μία έτοιμη υποδομή που θα μπορούσε να στηρίξει κάθε είδους δραστηριότητα. Σε αυτά τα κτίρια κατέφυγαν αρκετές οικογένειες, κατά κύριο λόγω Βουλγαρικής υπηκοότητας ζώντας κάτω από άθλιες συνθήκες και βρέθηκαν αυτές τις ημέρες απέναντι στην κοινωνική αθλιότητα που αναβλύζει σε μία πόλη που έχει απολέσει την μνήμη της και την προσφυγική της ιστορία. Ίσως να ανατριχιάζουν οι πρόγονοι μας που περπάτησαν μετά την καταστροφή ξυπόλητοι δύο ηπείρους, για να στήσουν εδώ τα πρώτα παραπήγματα και να βάλουν το πρώτο λιθαράκι θεμελιώνοντας ένα αβέβαιο αύριο για την ζωή τους.
Ευτυχώς οι ¨καταραμένοι¨ εκείνης της εποχής δεν είχαν να αντιμετωπίσουν το πλούσιο λεξιλόγιο της σημερινής ¨αποστειρωμένης¨ και ¨μικροβιοφοβικής¨ κοινωνίας.  Ούτε κατηγορήθηκαν για ¨υγειονομική τρομοκρατία¨… Η έννοια της ¨υγειονομικής βόμβας¨ ήρθε πολύ αργότερα και χρησιμοποιήθηκε σαν εργαλείο φόβου απέναντι σε μία κοινωνία που κλείνεται ολοένα και περισσότερο στο καβούκι της. Βρήκαμε τον ¨εχθρό¨, νιώσαμε ασφαλείς για την καθαρότητά μας, την ψυχική και σωματική μας ¨υγεία¨ και δώσαμε χώρο σε μία μικρή ομάδα ναζιστικών σκουπιδιών να μιλά για ¨αποστείρωση¨ και να περπατά στην πόλη μοιράζοντας έντυπα φυλετικού μίσους. Το να κατοικούν άνθρωποι βέβαια σε αυτά τα σπίτια και όχι ποντίκια δεν μας πέρασε από το μυαλό.  Αντίθετα διαγνώσαμε ¨υγειονομικό κίνδυνο¨ παρακολουθώντας ήσυχοι την ¨ευημερία¨ μας να καίει το τελευταίο της ¨λίπος¨! Μιλάμε για την ίδια την πόλη με τις εκατοντάδες οικογένειες που ζουν στην σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού στα όρια της ανέχειας, χωρίς νερό και ρεύμα και φυσικά χωρίς να έχουν την δυνατότητα να αγοράσουν ισχυρά απολυμαντικά ώστε να αποστειρώσουν τον ρατσισμό μας. Μιλάμε πάντα για την δική μας κοινότητα που βολεύεται σε εκλογικές δοσοληψίες και συμψηφισμούς, όπως βολεύεται και με την μνήμη του χρυσόψαρου¨. Σε ένα άλλο ¨παράλληλο σύμπαν¨ με αυτή την πόλη είναι και ο καταυλισμός των Ρομά.  Δεν έχει περάσει πολύς καιρός που αντιδήμαρχος της πόλης και αστυνομία καταδέχθηκαν να περάσουν τα όρια της ¨άλλης πλευράς¨, για να γκρεμίσουν παραπήγματα και να επιβάλλουν τον νόμο δείχνοντας την ανωτερότητα του δικού μας ξενοφοβικού πολιτισμού.  Το ότι χρόνια τώρα μία κοινότητα ανθρώπων προσπαθεί να ενσωματωθεί με την εδώ κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα, ζώντας σε απαράδεκτες υγειονομικές συνθήκες και κάτω από επικίνδυνες κατασκευές δεν απασχόλησε κανέναν.  Και κυρίως τους ¨ελεήμονες¨ επίδοξους πολιτικούς που αυτάρεσκα άγρευαν ψήφους κάθε προεκλογική περίοδο από τον καταυλισμό.  Όλα αυτά απόρροια μιας πολιτικής χωρίς πρόσημο, που χρόνια τώρα οικοδομείται με συμψηφισμούς και αντιπαροχές. Πως όμως μπορείς να οικοδομήσεις ένα αύριο για την κοινωνία χωρίς να βάλεις για πρόσημο τον ίδιο τον άνθρωπο; Όταν χρησιμοποιείς σαν πρόσημο την αναλγησία;
Οι προκλήσεις του αύριο αφορούν πρώτα απ΄ όλα την ίδια την αυτοδιοίκηση που πρέπει να απαντήσει σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, απέναντι στην ανθρωπιστική καταστροφή. Να ασχοληθεί σοβαρά με τα δεκάδες κτίρια που βρίσκονται σε εγκατάλειψη και καταρρέουν, να επανασχεδιάσει τις δομές και να δώσει διέξοδο μέσα από αυτά στην εκπαίδευση, τον πολιτισμό και την ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου.  Να δημιουργήσει εστίες φιλοξενίας που να πληρούν τις προδιαγραφές ανθρώπινης διαβίωσης για όσους έχουν πραγματικά ανάγκη και χτυπούν την πόρτα μας. Σεβόμενη την ιδιαιτερότητα των Ρομά, να δημιουργήσει υποδομές στον καταυλισμό ξεκινώντας από τον βούρκο που δημιουργεί ακόμη και λίγη βροχή. Και φυσικά θα είναι αστείο να μιλήσει κανείς για προϋπολογισμούς, την στιγμή που απίστευτα ποσά δαπανήθηκαν ασύδοτα σε εντυπώσεις και διασκεδάσεις.  Η μεγαλύτερη όμως πρόκληση είναι για τον αυριανό μας πολιτισμό που πρέπει να γίνει ανάχωμα απέναντι στην βαρβαρότητα τον ρατσισμό και την ξενοφοβία.